क्षितिज पाटुकले - स्वत:विषयी
“जीवन हा सतत शिकण्याचा प्रवास आहे, प्रयत्न हाच परमेश्वर, निस्वार्थ हाच खरा स्वार्थ आणि जीवनाचा विनम्र उपासक” अशी भुमिका घेऊन जगणारे बहुआयामी आणि बहूपेढी व्यक्तिमत्त्व म्हणजे प्रा. क्षितिज पाटुकले.
लेखक, व्याख्याता, शिक्षणतज्ञ, उद्योजक, चिंतक, साधक, देशभक्त, गोभक्त, कृतिशिल कार्यकर्ता इ. विविध प्रकारे ते कार्यरत आहेत. त्यांचे मूळ गाव कोल्हापूर जिल्ह्यातील नरसोबावाडी जवळचे कुरुंदवाड हे आहे. त्यांचे लहाणपण कोकणामध्ये दापोली जि. रत्नागिरी येथे व्यतित झाले.
इंश्युरन्स अॅकॅडमी या संस्थेचे ते संस्थापक संचालक आहेत. इलेक्ट्रॉनिक इंजिनिअर, एम.एम.एस., एल.एल.बी., फेलो ऑफ इंश्युरन्स इंन्स्टीट्युट, पीएचडी स्कॉलर, योग आणि आयुर्वेदीक पदविका, जी.डी.सी. ए. राष्ट्रभाषा पंडित, इंडॉलॉजी इ. अनेक विषयांमध्ये त्यांनी शैक्षणिक पदव्या प्राप्त केल्या आहेत. भारतातील विविध विद्यापीठांसाठी अभ्यासक्रम तयार केले आहेत. विविध प्रकारच्या शैक्षणिक, उद्योजकीय आणि सामाजिक उपक्रमांमध्ये त्यांचा सक्रीय सहभाग आहे.
प्राचीन भारतीय हिंदू ज्ञान विज्ञान परंपरांमध्ये त्यांना विशेष रुची असून ते प्रखर गोभक्त आहेत. त्यांना अध्यात्मिक आणि धार्मिक चिंतनाची लहानपणापासून आवड आहे. ते राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे स्वयंसेवक असून विवेकानंद केंद्राच्या विविध उपक्रमांमध्ये सहभागी आहेत. श्री रामकृष्ण परमहंस आणि स्वामी विवेकानंद यांचे लहानपणापासून आकर्षण आहे. जेष्ठ वेदांताचार्य प. पू. डॉ. श्रीकृष्ण देशमुख यांचे ते अनुग्रहीत शिष्य असून ब्रह्मलिन प. पू. नारायणकाका ढेकणेयांची विशेष कृपा आहे.
प्रत्यक्ष जीवनामध्ये “ प्रत्येक क्षणावर भगवंताचे अधिराज्य ” असा त्यांचा दृढ विश्वास आणि अनुभव आहे.
आपल्या देशावर, देशाच्या उज्ज्वल इतिहास आणि परंपरांवर, धर्म आणि संस्कृतीवर आणि देश बांधवांवर ज्याचे जिवापाड प्रेम आहे असा जीवनाचा एक विनम्र विद्यार्थी अशी त्यांची स्वत:विषयक भूमिका आहे.
-
भारत... संपूर्ण विश्वात पून्हा क्रमांक एक..
-
याची देही याची डोळा... मुक्तीचा सोहळा...
-
उत्कट भव्य तेचि घ्यावे I मिळमिळीत अवघेची टाकावे II
-
कृण्वन्तो विश्वम् आर्यम्
-
सर्वे भवन्तु सुखिन: II
-
परम वैभवम ने तुमे स्वराष्ट्रम.
जन्म -: कोल्हापूर
शिक्षण -: १) प्राथामिक -: जि.प. मुलांची शाळा, दापोली जि- रत्नागिरी.
२) हायस्कूल -: ए. जी. हायस्कूल दापोली जि- रत्नागिरी.
३) हायस्कूल -: न्यू हायस्कूल शिवाजी पेठ, कोल्हापूर.
४) महाविद्यालय -: वालचंद कॉलेज ऑफ इंजिनिअरींग, सांगली.
५) सायबर- छ. शाहू इंस्टीट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट कोल्हापूर
६) आय.एम.एस.एस.आर. पुणे विद्यापीठ, पुणे.
७) शहाजी लॉ कॉलेज, कोल्हापूर
८) टिळक महाराष्ट्र विद्यापीठ पुणे.
९) सव्यासा - प्रशांति कुटीरम बंगलोर.
१०) ज्ञानप्रबोधिनी पुणे.
११) मल्टिव्हर्सिटी पुणे.
१२) महाराष्ट्र उद्योजकता विकास केंद्र
१३) पुनरूत्थान विद्यापीठ
१४) पत्राद्वारे दासबोध अभ्यास – सज्जनगड.
१५) राष्ट्रभाषा पंडीत महाराष्ट्र राष्ट्रभाषा सभा इ.
जीवनावर सर्वाधिक प्रभाव (व्यक्ती)
-
सद्गुरू डॉ. श्रीकृष्ण दत्तात्रय देशमुख उर्फ डॉक्टर काका.
-
रामकृष्ण परमहंस – शारदा माता -- स्वामी विवेकानंद.
-
प.पू. पांडुरंगशास्त्री आठवले.
-
डॉ. केशव बळीराम हेडगेवार.
-
प.पू. गुरूजी – माधव सखाराम गोळवलकर
-
स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर
-
नेताजी सुभाषचंद्र बोस.
-
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
-
दिनदयाल उपाध्याय.
-
महात्मा गांधी
-
स्वामी विज्ञानानंद, मनशक्ती केंद्र, लोणावळे.
-
मा. सुश्री. इंदुमती काटदरे- पुनरूत्थान विद्यापीठ.
-
श्री. दिलीप कुलकर्णी, कुडावळे, ता. दापोली, जि – रत्नागिरी
-
प्राचार्य प्रमोदजी डोरले, मलकापूर बुलढाणा
१) राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ २) रामकृष्ण मठ ३) विवेकानंद केंद्र कन्याकुमारी ४) सव्यासा, बंगळुरु ५) मनशक्ती केंद्र,लोणावळे. ६) पुनरूत्थान विद्यापीठ ७) महाराष्ट्र साहित्य परिषद ८) श्री वासूदेव निवास ९) शिवगड अध्यात्म केंद्र
१०) पत्राद्वारे दासबोध अभ्यास – सज्जनगड ११) कुरूंदवाड मित्र मंडळ, पुणे १२) अखिल भारतीय साहित्य परिषद १३) निमाड अभ्युदय रुरल मॅनेजमेंट अँड डेवलपमेंट असोसिएशन (नर्मदालय लेपा पुनर्वास, जिल्हा- खरगोन, म.प्रदेश.) १४) एकलव्य बाल शिक्षण आणि आरोग्य न्यास.
वाचन, प्रवास, ट्रेकींग माऊंटेनिअरींग, संगीत, चित्रपट आणि नाटके, गप्पा मारणे, किर्तन, प्रवचने, प्राचिन भारतीय खेळ, क्रिकेट, कब्बडी, निसर्गात फिरणे.
१) सद्गुरू कृपा - डॉ. श्रीकृष्ण दत्तात्रय देशमुख, मुरगूड ता. कागल जि. कोल्हापूर. २) प.पू. ब्रह्मलीन नारायणकाका ढेकणे महाराज ३) प.पू. आचार्य गोविंददेवगिरि महाराज ४) प.पू.मंदाताई गंधे ५) प.पू.ज्ञानराज माणिक प्रभू महाराज ६) प.पू.सद्गुरुदास महाराज ७) प.पू. शरदशास्त्री जोशी महाराज ८) प.पू. प्रतापे महाराज ९) प.पू. बाबामहाराज तराणेकर १०) प.पू. विजयराव गोखलेकाका ११) प.पू. गजानन तीर्थ स्वामी महाराज.
-
International Center For Cultural Studies - ICCS
-
महाराष्ट्र साहित्य परिषद.
-
विदर्भ साहित्य परिषद.
-
मराठवाडा साहित्य परिषद.
-
अखिल भारतीय साहित्य परिषद.
-
पाणी परिषद.
-
युथ होस्टेल असोसिएशन ऑफ इंडीया.
-
राष्ट्रीय दिनदर्शिका प्रसार मंच.
-
विज्ञान भारती.
-
मराठी विज्ञान परिषद.
-
विप:श्यना पत्रिका.
-
इंश्युरन्स इंस्टीट्यूट ऑफ इंडीया फेलो.
-
पर्यावरण संस्था.
-
Life Insurance Agents Federation Of India.
-
मराठा चेंबर ऑफ कॉमर्स अँड इंड्स्ट्रीज
-
जागतिक मराठी चेंबर ऑफ कॉमर्स अँड इंड्स्ट्रीज
-
रंगायतन नाट्य चळवळ.
-
जीवन विकास रामकृष्ण मठ.
-
स्वरूपवर्धिनी
-
Indian Red Cross Society
-
टेंम्ब्ये स्वामी प्रबोधिनी
-
भांडारकर ओरिएन्टल रिसर्च इंस्टीट्यूट.
-
वंचित विकास संस्था.
-
ज्ञान प्रबोधिनी – छात्र प्रबोधन.
-
इंश्युरन्स टाईम्स ग्रुप.
-
सज्जनगड मासिक पत्रिका.
-
शिवगड अध्यात्म ट्रस्ट.
-
ग्रंथालय भारती.
आवडती / प्रेरणादायी वाक्ये / प्रार्थना
१) नमस्ते सदा वत्सले मातृभूमे २) परम वैभवमं ने तुमे स्वराष्ट्रम ३) जीवने यावदा दानम ४) ----- पावस
५) देव मस्तकी धरावा I अवघा हलकल्लोळ करावा II मुलुख बडवावा अथवा बुडवावा I धर्मसंस्थापनेसाठी II
६) जो जे वांछील तो ते लाहो ७) ईशावास्यम इदं सर्वम ८) सामर्थ्य आहे चळवळीचे
९) प.पू काकांचे वाक्य - आनंद घ्यावा आनंद द्यावा I आनंदरुपाचा अनुभव घ्यावा II
आनंदाची भरुनि उरावा I जीवनानध्ये II श्री रामII
१०) हे तो श्रींची ईच्छा ११) यदायदाही धर्मस्य ... १२) अनादी मी, अनंत मी, अवध्य मी भला १३) सागरा प्राण तळमळला १४) जे जे अपणासी ठावे.. १५) उत्कट भव्य तेचि घ्यावे I मिळमिळीत अवघेची टाकोनी द्यावे II
१६) पुंडलीक वरदा.. १७) अवधुत चिंतन श्री गुरु देव दत्त. १) पसायदान २) ही विद्या मिळवावी इथे ३) संघ प्रार्थना ४) विवेकानंद केंद्र प्रार्थना ५) मनशक्ती प्रार्थना ६) घोरकष्टोद्धरण स्तोत्र ७) तारकमंत्र ८) करी करूणा ९) आब्राहम लिंकनची कविता १०) कुसुमाग्रजांच्या दोन कविता ११) महायोग मंगलगीत १२) आनंदवन भुवनी
जीवन विषयक वैयक्तिक धारणा
प्रत्येक कृतीमध्ये भगवंताचे अधिष्ठान आहे. आपण त्याचे होऊन राहीले पाहीजे. त्यातच सर्व प्रकारचा आनंद, सुख आणि मुक्ती आहे. प्रत्येक क्षणावर भगवंताचे अधिराज्य आहे. त्याच्याच इच्छेने प्रत्येक गोष्ट घडत असते. आपण केवळ निमित्तमात्र आहोत. तो त्याचे कार्य त्याला हवे तसे आपल्याकडून करवून घेत आहे. तो आनंदात आहे. त्यामुळे मीही आनंदात आहे. समष्टीच्या हितातच आपले हित आहे. निस्वार्थ हाच सगळ्यात मोठा स्वार्थ आहे. शिवभावे जीव सेवा हेच जीवनाचे सूत्र आहे.
-
इंजिनिअरींग डिप्लोमा इन इंड्स्ट्रीयल इलेक्ट्रॉनिक्स (DIE)
-
पोष्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा इन बिझनेस मॅनेजमेंट (DBM)
-
एम.एम.एस (MMS)
-
एल.एल.बी (स्पेशल) LLB(spl)
-
Indian knowledge system
-
फेलो III
-
असोसिएट- इंश्युरन्स इंस्टीट्यूट ऑफ इंडीया
-
आयुर्वेदिक पदविका
-
नॅचरोपॅथी पदविका
-
एम.ए (इंडॉलॉजी)
-
पोष्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा इन एंटरप्रेनरशिप डेव्हलपमेंट
-
योग इंस्ट्रक्टर थेरपी कोर्स
-
योग प्रशिक्षक
-
राष्ट्रभाषा पंडीत
-
दासबोध प्रबोध
-
दासबोध
-
सूत्रसंचालन प्रमाणपत्र
-
स्टुडंट – अॅक्चुरिअल सोसायटी ऑफ इंडीया
-
उद्योजकता विकास कार्यक्रम
-
जी.डी.सी.अँड.ए
-
डिप्लोमा इन लेबर लॉज
-
अॅम्फी
-
लेखन कौशल्य विकास
-
निसर्गायण शिबिर
-
प्रज्ञावर्धन - पुनरूत्थान विद्यापीठ
-
वक्तृत्वकला प्रशिक्षण वर्ग
-
लायसन्स – इंश्युरन्स सर्व्हेअर आणि लॉस असेसर
-
लायसन्स – इंश्युरन्स एजंट
१) कर्दळीवन २) स्वर्गारोहीणी सतोपंथ ३) अंगकोरवाट ४) कोल्हापूर ५) सावंतवाडी ६) वरदपूर ७) कुरवपूर ८) पीठापूर ९) वराणसी १०)माणगाव ११) अक्कलकोट १२) बदरीनाथ- केदारनाथ- गंगोत्री- यमुनोत्री १३) नृसिंहवाडी- कुरूंदवाड- उगार परिसर १४) बाळेकुंद्री १५) कोकण-पालशेत १६) पावस- गणपतपुळे – कशेळी- आडीवरे १७) त्र्यंबकेश्वर १८) भीमाशंकर १९) मुंबई २०) कन्याकुमारी.